(ÖZEL HABER)

(Haber: Orhan Akyüz) - Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) maden ocaklarında 1973-2022 tarihlerinde yarım asırlık süreçte meydana gelen kazalarda 1355 madenci yaşamını yitirdi, 217 bin 349 madenci de yaralandı.

Araştırmacı gazeteci Orhan Akyüz’ün, Genel Maden İşçileri Sendikası’nın (GMİS) istatistik verilerinden edindiği bilgiye göre, kurumun faaliyet gösterdiği Zonguldak'ta, kömür üretimi nedeniyle yerleşim yerlerinin altındaki galerilerde adeta ikinci bir şehir varlığını sürdürüyor.

Kömür işletmeciliğine başlandığı 1848'den bugüne kadar TTK'nın 5 müessese müdürlüğü ile özel firmaların açtıkları galerilerde kömür üretimi yapılıyor, yerleşim yerlerinin altındaki galerilerde de adeta ikinci bir şehir varlığını sürdürüyor.

Üretim işçileri, 3 vardiyada girdikleri kömür ocaklarındaki faaliyetleri sırasında her türlü ihtiyaçlarını da yerin altında gideriyorlar.

Yemeklerini ocakta oluşturdukları sofralarda yiyen madenciler, kilometrelerce uzunluktaki karanlık dehlizlerde mesaileri süresince ayrı bir yaşam sürüyorlar.

Madencilerin işçi asansörleri ve ardından bindikleri fayton denilen demiryolu aracıyla ilerledikleri galeriler, yerleşim yerlerinin altına uzanan üretim alanlarıyla Zonguldak'ı "iki katlı şehir" haline getiriyor.

Yer üstünde günlük yaşamın olağan koşuşturmasındaki insanlar ile yer altında kömür çıkartmak için kazmasını doğanın bağrına saplayan madenciler, 176 yıllık kömür kentini farklı kılan en temel özellikleri arasında yer alıyor.

Havzada tespit edildiği edilen 1 milyar 310 milyon ton taş kömürü rezervi düşünüldüğünde, kentin altının daha uzun yıllar kazılmaya devam edilmesi bekleniyor.

MADEN OCAKLARINDAKİ SERVET: TAŞ KÖMÜRÜ

Zonguldak havzasında eksi bin 200 metre derinliğe kadar tespit edilen 1 milyar 310 milyon ton jeolojik taş kömürü rezervi, ekonomiye kazandırılmayı bekliyor.

Zonguldak havzasında eksi bin 200 metre derinliğe kadar tespit edilen 1 milyar 310 milyon ton jeolojik taş kömürü rezervine karşılık, TTK yıllık 1 milyon ton civarındaki üretimle 40 milyon ton olan ülke ihtiyacının çok düşük bölümünü sağlayabiliyor.

TTK'DAKİ İŞ KAZALARI

TTK kömür ocaklarında 1973-2022 tarihlerinde 50 yılda meydana gelen kazalarda 1355 madenci yaşamını yitirdi, 217 bin 349 madenci de yaralandı.

Söz konusu yıllarda kuruma bağlı müessese müdürlüklerinden Üzülmez, Kozlu, Karadon, Armutçuk ve Amasra kömür ocaklarında "göçük, grizu ve kömür patlaması, karbonmonoksit zehirlenmesi ile metan gazı ve karbondioksit boğulmaları" gibi kazalar oldu.

Verilerde, 1 Nisan 1924 tarihinde Cumhuriyet sonrası kurulan ilk il Zonguldak’ta, kömür işletmeciliğine başlandığı 1848’den bugüne kadar TTK’nın yanı sıra daha sonraları özel firmaların da açtıkları galerilerde kömür üretimi yapılıyor.

Kozlu üretim bölgesinde 1992'de 263 madencinin hayatını kaybettiği grizu faciası, Türkiye'de en fazla can kaybı yaşanan iş kazası olarak tarihe geçti. Aynı yıl, grizunun yanı sıra diğer kazalarla birlikte 277 işçi yaşamını yitirdi, 5 bin 214 işçi de yaralandı.

Havza madenlerinde saptanabilen en eski ölümlü iş kazası 1875'de Ahmet Ağa adlı kişinin yaşamını yitirdiği kaza olarak kayıtlara geçti.

Kayıtlı verilerde, 2018-2019 yıllarında ölümlü iş kazası meydana gelmediği, 47 bin 64 madencinin yaralandığı yer aldı.

2023’ÜN İLK 6 AYINDA 1 MADENCİ YAŞAMINI YİTİRDİ

Bu arada TTK maden ocaklarında 2023’ün ilk 6 ayında meydana gelen kazalarda 1 madenci yaşamını yitirdi, 1116 madenci de yaralandı.

Öte yandan yetim bırakan maden ocaklarında ölümlerin ürküttüğü TTK’daki 1973-2022’de meydana gelen iş kazalarında, ölü ve yaralı sayısı yıllara göre şöyle:

TTK’DA 50 YILLIK BLANCO:

1355 ÖLÜ, 217 BİN 349 YARALI

YIL   ÖLÜ  YARALI

---    ---     ------

1973   70   7764

1974   65   7823

1975   69   6249

1976   50   5879

1977   47   5848

1978   63   6878

1979   43   7292

1980   38   6880

Şerafettin Üstünkol hayatını kaybetti Şerafettin Üstünkol hayatını kaybetti

1981   35   7706

1982   26   7956

1983  145  8159

1984   18   8358

1985   35   8132

1986   23   6718

1987   33   6485

1988   32   7032

1989   20   6792

1990   23   6253

1991   16    5185

1992  277  5214

1993  15    4386

1994  12    3126

1995  13    2373

1996  4      2560

1997   22    2322

1998   12    1928

1999   4      1722

2000   9     4090

2001    5     4340

2002   8     2653

2003   8     2484

2004   5     1994

2005   10    1700

2006   3     1627

2007   5     2042

2008   7     1875

2009   7     3453

2010    5     3367

2011    4     2805

2012   6     2707

2013   3     2458

2014   1      2162

2015   4     2122

2016   1      2439

2017   6      2409

2018   0      1904

2019   0      2860

2020  4      2810

2021   1       2960

2022  43     3068

HABER: ORHAN AKYÜZ

FOTOĞRAFLAR: ORHAN AKYÜZ

ddff2090-3e62-41ed-aeba-3fb01a43eaad

8e65d15b-b3a1-4fe7-aec9-fa6f1075638e

e65cc167-7bd0-4127-b471-92ffabcebe7a

9de89424-6c16-49e2-9316-93eea6a45b2d

1fc1ae57-9e2e-407f-8aa2-7bf86ed3202c

Editör: Abdullah KARABACAK